Het Delft van Toen: Martin Kollaart

DELFT – Aan de Voldersgracht, net achter de markt in Delft, staat ’t Platenmanneke. Een platenwinkel die de muzikale ontwikkelingen van vorige en deze eeuw volop heeft meegemaakt. Achter de deur van ‘t Platenmanneke schuilt meer dan alleen vinylplaten en nostalgische klanken. Eigenaar Martin Kollaart (77) blikt terug op de alsmaar veranderende muziekwereld.

Zijn liefde voor platen begon al op negenjarige leeftijd. ‘Mijn broer draaide vaak plaatjes, en dan kwam ik erbij zitten. Hij draaide ‘Tutti Frutti’ van Little Richard. Daarna had hij het even op een stoel gelegd, ik ging erop zitten. En de plaat zei ‘Krak’. Ik mocht toen van mijn moeder een nieuwe plaat kopen voor mijn broer. Een maand later kwam ik weer terug bij de platenwinkel en mocht ik zelf een plaat kopen. Bij Radio Modern zeiden ze: “Dit wordt een ‘heel grote’. Dat was het zeker; ik had ‘Jail House Rock’ van Elvis Presley gekocht.’ Op jonge leeftijd wist Kollaart dus al de goede plaatjes te onderscheiden, iets wat hem goed van pas komt in zijn latere carrière.

Oorsprong
Na onder meer bij EMI en Multifoon te hebben gewerkt, richtte Kollaart in 1972 groothandel de Flying Disc op. Hiervoor zocht hij een pand, en de in Rotterdam geboren Kollaart verhuisde naar Delft. ‘Die jongens hadden alleen een telefoon en een bureau nodig’, zegt Kollaart.,Ik zette mijn platen daar op de grond. Ik groeide er al snel uit. Later vond ik een pandje aan de Voldersgracht.’

De oorsprong van ‘t Platenmaneke gaat terug naar 1977, toen opende Kollaart zijn winkel. ‘We zijn destijds op elf november om elf minuten over elf open gegaan’, zegt Kollaart. Er ging nog een hele klus aan de opening vooraf. ‘Ik heb drie dagen lang dag en nacht doorgewerkt om de winkel klaar te krijgen’, vertelt Kollaart. Hij had maar weinig slaap in deze periode. Gelukkig was de winkel het hem waard. Hier kan hij zijn passie voor muziek in kwijt.

Wanneer je nu de winkel betreedt, stap je even terug in de eind jaren 70. Binnen in de winkel staat het vol met netjes gesorteerde platenbakken. Naast de trap staat een enorme raket van Kuifje. Helemaal achterin is een lange toonbank te vinden; hier controleert Kollaart de kwaliteit van zijn platen en maakt hij deze schoon. Volgens Kollaart is dit een belangrijk proces dat zorgvuldig moet worden uitgevoerd om de kwaliteit van de platen te verzekeren.

Een goed idee
‘Voor in de winkel kon je bij ons platen luisteren’, vertelt Kollaart. ‘Veel jongeren deden dat ook; er waren er zelfs een aantal bij die alleen kwamen luisteren en nooit wat kochten. De winkel werd ook een soort ontmoetingsplaats of hangplek.’ Met de vele luisteraars in de winkel werden de koptelefoons een rommeltje. Op een gegeven moment kwam een klant met een goed idee om deze op te hangen. ‘Zo gezegd, zo gedaan. We hebben toen een gaatje geboord in het midden van de koptelefoons om ze aan een haakje in de muur te kunnen hangen. Alleen wat bleek nou, alle linke kanalen waren weg. De koptelefoons waren een groot succes, behalve dan dat je alleen met rechts kon luisteren.’

Dat doe je niet
‘Bij de V&D was een album van de oude band van Todd Rundgren, Nazz, in de uitverkoop. Dat doe je niet! Uit nijd heb ik alle albums opgekocht. Een week later lagen ze weer in de uitverkoop en heb ik weer honderd platen opgekocht.’ Later heeft Kollaart de Muzikant en singer-songwriter ook in levende lijven ontmoet. ‘Ik heb hem toen ook verteld dat ik al zijn platen had gekocht.’

Kollaart is niet alleen fan van de band: Nazz. Wanneer hij de vraag krijgt wat zijn favoriete plaat allertijden is, krijgt hij gelijk een twinkel in zijn ogen. De plaat in kwestie heeft hij zo tevoorschijn getoverd. ‘Deze plaat is tijdloos! Bij uitstek het beste album van ‘The Band’.’

Opkomst CD
Begin jaren tachtig kwam er een nieuwe trend. Iedereen ging massaal naar de compact disc (de CD) luisteren. Vinyl was uit, maar niet voor Kollaart. In ‘t Platenmanneke bleef Kollaart trouw aan het vinyl ondanks de teruglopende verkopen. ‘Ik herinner mijn eerste CD nog: ‘Bitches Brew’ van Miles Davis. Ik rende naar boven en dacht: nu ga ik het beleven. Ik zette die CD op en… Ik dacht wat is dit nou? Het klonk zo schel, dat was verschrikkelijk.’ De hype was zo groot dat ook Kollaart met pijn in zijn hart de CD’s ging verkopen. ‘Die dingetjes vlogen over de toonbank. Al heb ik ze altijd langs de rand van de winkel geplaatst. Het hart was en is voor het vinyl.’

In de loop der jaren heeft ‘t Platenmaneke verschillende digitale revoluties doorstaan, met de opkomst van cd’s, mp3’s en streamingdiensten. Toch koos Kollaart ervoor om vast te houden aan zijn liefde voor vinyl, en dat bleek een verstandige keuze te zijn. ‘Mensen hebben nu pas door dat de CD helemaal niet klinkt’, aldus Kollaart. Nu, te midden van een hernieuwde belangstelling voor analoge geluiden, is de platenwinkel een plaats voor zowel doorgewinterde vinylverzamelaars als nieuwsgierige jongeren die de warmte van analoge muziek ontdekken.

Mono
‘Ik heb ontdekt dat mono veel mooier klinkt dan stereo’, vertelt Kollaart. ‘Als je een platenwinkel runt, moet je altijd twee stappen vooruitdenken op je concurrentie. Ik begon eerder met de verkoop van Blue Note en dat was succesvol.’ Kollaart is een echte muziekliefhebber; de kwaliteit is voor hem het belangrijkst. Zijn passie brengt hij over in zijn zorgvuldig geselecteerde platen. ‘Kom, ik zal je even wat laten horen’, zegt Kollaart. Hij zet een ruim 60 jaar oude plaat op van Peggy Lee. Terwijl de naald van een platenspeler over de groeven glijdt, komen de klanken van een vervlogen tijd opnieuw tot leven. ‘Het is net alsof je er live bij bent; dat is toch prachtig.’